De wereld staat sinds een half jaar op z’n kop. Iedereen maakt zich zorgen over de toekomst, en dan zijn het vooral financiële zorgen. Kan ik mijn rekeningen blijven betalen, overleeft het bedrijf waarvoor ik werk de terugval in omzet wel, hoe zit het met mijn tijdelijke arbeidsovereenkomst, waarom is het verloop onder medewerkers groot, waarom komen er geen nieuwe goede mensen werken, wat gaat het bedrijf nu precies doen en hoe beïnvloedt dat mij, etc. Zo maar vragen die ik op de werkvloer bij logistieke bedrijven hoor en die leiden tot grote onzekerheid onder mensen.
Veel bedrijven zijn nu vooral gericht op geld. Kosten besparen op de korte termijn is het belangrijkste onderwerp vandaag de dag en dat is ook relatief eenvoudig. Het is namelijk een kwestie van minder uitgeven. Arbeidsovereenkomsten niet verlengen, investeringen uitstellen, bepaalde operationele dingen tijdelijk niet meer doen, mensen vertellen dat zij ook andere werkzaamheden moeten gaan uitvoeren, etc. Dit zijn enkele voorbeelden die ik bij verschillende bedrijven zie gebeuren, omdat er op kosten gelet moet worden. Dat was in de logistiek altijd al het geval, maar nu nog veel meer, want ja als er dubbeltjes binnen komen om het maar eens zo te zeggen, kun je niet blijven doorgaan met euro’s uit te geven.
Ik zie ook vaak dat de omzet tegenvalt (afhankelijk van de sector en in sommige sectoren juist niet) en dat Verkoop dan zegt dat je daar niet zo veel aan kunt doen. Tja, ik denk dan maar als Logistiek harder moet werken om kosten te besparen, dan zouden andere mensen ook harder moeten werken om meer business te genereren. En ja, dat dit niet gemakkelijk is, is natuurlijk wel waar, maar ik hoor toch wel vaak dat de oorlog en energieprijzen er voor zorgen dat omzet achterblijft. Dat zal best, dus moet je in mijn ogen voor de 1.000 euro omzet waarvoor je voorheen een uur moest werken, nu waarschijnlijk 2, 3 of wellicht meer uren investeren voor dezelfde 1.000 euro. Dan vragen de omstandigheden dat er meer energie wordt gevraagd, maar ik zie toch wel vaak dat er minder energie wordt geleverd. De houding is nogal dat het nu even niet anders is en dat als je geknipt en geschoren wordt, je stil moet zitten. We moeten deze tijd doorkomen en dan waait het wel weer over. Tja, dat is ook een redenatie.
Natuurlijk, hetgeen er nu gebeurt, biedt voor veel sectoren weinig positiefs en als je het mij vraagt gaat dat ook nog wel een lange tijd duren, zeker ook nog in 2023. De vraag is dan natuurlijk vooral wat moet je dan als bedrijf doen om toch nog geld te verdienen. Eigenlijk is het antwoord in mijn ogen heel simpel: koester je mensen. Zeg niet alleen dat ze belangrijk zijn, maar laat ze het vooral voelen. Zorg dat ze echt van binnen voelen dat zij gewaardeerd worden en dat zij zich niet ‘een nummertje’ voelen. Medewerkers die het gevoel hebben dat zij zomaar vervangen kunnen worden door een ander, omdat zij zelf gebrek aan waardering ervaren, hebben geen vertrouwen in het management van het bedrijf. Dat zie je niet aan de buitenkant, maar als je de productiviteit- en tevredenheidscijfers er bij haalt, zie je dat gebrek aan motivatie, waardering, etc. een grote onzichtbare kostenpost is. Als de productiviteit achter blijft bij de doelstellingen, wordt de druk nog verder opgevoerd, daalt het gevoel van waardering onder medewerkers nog meer en voordat je het weet, vertrekken zij (zeker nu het relatief eenvoudig is om in de logistiek een andere baan te vinden) met als gevolg dat bij ‘achterblijvers’ hetzelfde ontstaat en dus kom je als bedrijf in een vicieuze cirkel. Natuurlijk gaan mensen niet allemaal direct weg, want zij hebben allemaal hun eigen privéomstandigheden die ze dat zou kunnen belemmeren. Vaak weet management deze omstandigheden helemaal niet en gaat men er vanuit dat alles gewoon doorgaat. For the time being denk ik dan maar, want zodra de situatie van deze mensen positief verandert, gaan zij ook elders hun geluk zoeken. Dan loopt kennis en ervaring alsnog de deur uit, met alle gevolgen van dien.
Eigenlijk is dat negatieve sentiment best goed om te buigen. Ga niet alleen met de mensen praten, maar doe echt met ze mee. Bied ze hulp aan om zaken te verbeteren. Niet alleen procesmatig, of zakelijk bekeken, maar zorg dat zij vertrouwen en geloof krijgen in hun toekomst bij het bedrijf. Natuurlijk heeft dat veel tijd nodig, maar als je als bedrijf daar niet in investeert, ga je echt de slag missen. Mensen zijn niet gek en zij voelen echt wel of hetgeen het bedrijf doet, gemeend is of alleen maar gericht is op korte termijn belang, kosten besparen. Als dit het gevoel bij mensen is, komen er veel emoties bij mensen los en emoties kun je niet managen met mooie verhaaltjes.
Als je het mij vraagt zouden bedrijven en sectoren die het nu erg lastig hebben, dus veel meer oprechte aandacht voor de mensen moeten hebben. Met goede, gemotiveerde en gewaardeerde mensen verdien je geld als bedrijf. Met saneren en kosten besparen verdien je op korte termijn geld, maar als je verder vooruit kijkt, wordt het alleen maar erger. De wereld is op korte termijn niet ineens rooskleurig, dat is wishfull thinking. Dat is omdenken, want het is ‘normaal’ om quick wins te halen en daardoor kosten te reduceren, maar mensen verdienen het geld voor een bedrijf. Altijd!
Edward Heijnen, supply chain advies en interim management
