Afgelopen week kon ik eindelijk weer eens aansluiten bij een lezing met mensen op locatie. Het was direct prijs. De lezing ging over leiderschap. Het was opvallend om te horen hoe defensie omgaat met leiderschap als je dat vergelijkt met het bedrijfsleven. Ik heb zelf nooit voor defensie gewerkt, maar wederom was het een inspirerend verhaal dat ik bij veel bedrijven in de logistiek herken. Helaas, zou ik bijna zeggen.
Bij veel bedrijven zie ik managers of directeuren die maar met één ding bezig zijn, zichzelf! Het klinkt niet aardig, maar het is wel zo. Zij maken geen keuzes en als zij al sturen, doen zij dat op financiële kengetallen. Zij stellen beslissingen uit in de hoop dat er gemakkelijkere tijden komen of dat de tijd problemen vanzelf oplost. Zij doen dingen ook vooral vanuit eigen belang. Echter, goed leiderschap valt of staat met integriteit en de bereidheid om het eigenbelang op zij te zetten voor het team- of bedrijfsbelang. Bij veel bedrijven constateer ik dat er geen vertrouwen is in de leiding. Zij nemen rare beslissingen, doen als overlevingsstrategie aan vriendjespolitiek en hebben geen binding (empathie) met de werkvloer. Het gevolg is hiervan is dus dat er bij gebrek aan vertrouwen geen echt teamgevoel ontstaat en dat de managers en directeuren niet als leiders worden gezien. Zij zijn dus als het ware een roepende in de woestijn, met een behoorlijk mate van macht, waarvoor geldt dat medewerkers niet bereid zijn om deze ‘machthebbers’ te volgen. Tja, dan ben je op papier ‘de baas,’ maar mensen zijn niet bereid om voor je te werken. Helaas leidt dit er toe dat deze ‘bazen’ zich nog meer gaan richten op eigen belang, maar dat zullen zij natuurlijk altijd ontkennen.
Een bijkomende uitdaging voor deze managers of directeuren is dat bij veel bedrijven medewerkers in de logistiek leven van salarisstrookje naar salarisstrookje, ofwel zij hebben weinig financiële reserves waardoor zij direct problemen hebben als het salaris een paar dagen later gestort zou worden. Hierdoor zijn deze mensen extra kritisch op de ‘te riant beloonde manager.’ Bovendien zie je binnen de logistiek, vaak in magazijnen en warehouses, medewerkers met een beperkt opleidingsniveau. Dat is op zich helemaal niet erg, want ook deze mensen zijn vandaag de dag keihard nodig, maar het leidt er wél toe dat de mate van professionaliteit beperkt is. Deze mensen komen simpel gesteld gewoon hun salaris ‘ophalen.’ Begrijp me niet verkeerd, dit ligt absoluut niet aan deze operationele medewerkers in de logistiek. Nee, dit ligt voornamelijk aan de managers en directeuren die zichzelf te belangrijk vinden. Geloof me, medewerkers zeggen dat niet, maar zij voelen dat. Je zult maar zo’n manager of directeur zijn die van zich zelf vindt dat hij of zij echt goed tussen de mensen staat, terwijl dat in de praktijk door de werkvloer anders wordt gezien. Het is natuurlijk nog erger als je als leidinggevende zelf al wel weet dat je niet echt tussen de medewerkers (jouw teamleden) staat, maar er uit eigen belang niets meer mee doet dan ‘de tijd uitzitten.’
De vraag is dan natuurlijk wat kun je nu als manager of directeur doen om te zorgen dat medewerkers wel in woord en daad bereid zijn om je te volgen. Zorg dan vooral dat de teamprestatie altijd prefereert, net zoals dat binnen defensie geldt. Dat begint natuurlijk bij jezelf, ben integer, wees eerlijk en geef medewerkers oprechte aandacht en steun en laat ze stralen door ze beter te maken, zowel als medewerker maar vooral ook als mens. Dat klinkt best simpel, want we weten wel dat je dat moet doen, maar voor iemand die vooral uit eigen belang handelt, is dat uiterst complex, zo niet ondoenbaar.
Als je het mij vraagt, zou elke manager of directeur verplicht minimaal één uur per dag in de auto moeten zitten (ik weet het, niet erg duurzaam, maar daar gaat het nu niet om). Dan heb je namelijk alle tijd voor zelfreflectie en als je in staat bent om kritisch naar jezelf te kijken, of als je echt iets durft te doen met de feedback die anderen je geven, dan word je een betere en integere manager of directeur. Het resultaat komt dan van zelf en dan bedoel ik niet alleen de financiële resultaten, maar vooral het teamgevoel dat leidt tot nog veel mooiere resultaten dan alleen het realiseren van gestelde KPIs. Nee, dan ben je in de ogen van de medewerkers een integere leider die het (onderlinge) vertrouwen van zijn team geniet. Mooier dan dat, kun je het niet hebben.
Edward Heijnen, supply chain advies en interim management
